Kilka słów o Bułgarii

Bałkany, a zwłaszcza Bułgaria, są jednymi z ulubionych destynacji wakacyjnych Polaków. Ciepłe morze, piaszczyste plaże, smaczna kuchnia, przyjazne ceny i bliska nam kultura sprawiają, że podróżując do Sofii czy Złotych Piasków, czujemy się niemal jak w domu.

W jakim języku mówi się w Bułgarii?

 

Język bułgarski

Bułgaria posiada bogatą historię sięgającą starożytności, kiedy to na jej terytorium rozwijały się kultury tracka, rzymska i bizantyjska. W IX wieku kraj stał się kolebką słowiańskiego chrześcijaństwa dzięki świętym misjonarzom Cyrylowi i Metodemu. Przez ponad 500 lat, od 1396 do 1878 roku, Bułgaria była częścią Imperium Osmańskiego. Po ogłoszeniu niepodległości, kraj musiał zmierzyć się z wpływami rosyjskimi i niemieckimi. W II wojnie światowej Bułgaria opowiedziała się przeciwko aliantom, wspierając Państwa Osi.

Obecnie Bułgaria ma zróżnicowaną demografię, gdzie około 85% populacji stanowią Bułgarzy, a istnieje wiele mniejszości narodowych, takich jak turecka, romska, rosyjska, grecka, albańska i macedońska. Prawosławie jest dominującą religią, ale islam ma również licznych wyznawców.

Język bułgarski

 

Urzędowym językiem Bułgarii jest bułgarski, należący do grupy języków południowosłowiańskich. Mniejszości narodowe i etniczne posługują się także macedońskim, tureckim, romskim i albańskim. Bułgarski jest używany także poza granicami kraju przez diasporę bułgarską w różnych krajach, w tym w Grecji, Serbii, Macedonii Północnej, Mołdawii, Rumunii, Kanadzie, USA, Turcji i na Ukrainie.

Historia języka bułgarskiego

Historia języka bułgarskiego podzielona jest na trzy etapy: starobułgarski (IX-XI w.), średniobułgarski (XII-XVI w.) i współczesny bułgarski (od XVI w. do dziś). W języku tym można odnaleźć ślady Protobułgarów (VII-X w.). Największe zmiany zachodziły między XII a XIV wiekiem, wprowadzając nowe konstrukcje gramatyczne pod wpływem greckiego i tureckiego.

Fonetyka języka bułgarskiego

 

W przeciwieństwie do polskiego, w bułgarskim akcent może padać na dowolną sylabę, co wpływa na znaczenie niektórych słów. Gramatyka bułgarska obejmuje dziewięć czasów względnych i bezwzględnych oraz trzy rodzaje rzeczowników: męski, żeński i nijaki.

Czy język bułgarski jest podobny do rosyjskiego?

 

Choć oba języki są słowiańskie, bułgarski i rosyjski nie są wzajemnie zrozumiałe. Alfabet cyrylicy jest wspólny, ale istnieją różnice w literach, gramatyce, strukturze zdania i słownictwie. Bułgarski bardziej przypomina inne języki południowosłowiańskie, takie jak serbski, chorwacki, słoweński i macedoński.

Polsko-bułgarscy fałszywi przyjaciele

 

Chociaż języki polski i bułgarski wykazują pewne podobieństwa, istnieją również fałszywi przyjaciele – słowa o zupełnie odmiennym znaczeniu. Przykładowo, bułgarskie „гора” oznacza las, „булка” to panna młoda, „цинк” to ołów, a „маса” to krzesło.

Mini rozmówki polsko-bułgarskie

Przygotuj się do podróży, poznając kilkanaście najważniejszych zwrotów w języku bułgarskim:

  • Здравей (Zdravej) – Cześć
  • Добро утро (Dobro utro) – Dzień dobry (rano)
  • Добър ден (Dobăr den) – Dzień dobry (w ciągu dnia)
  • Добър вечер (Dobăr večer) – Dobry wieczór
  • Лека нощ (Leka nošt) – Dobranoc
  • Благодаря (Blagodarja) – Dziękuję
  • Аз съм от Полша (Az săm ot Polša) – Jestem z Polski
  • Наздраве! (Nazdrave!) – Na zdrowie! (jako toast)
  • Имам нужда от помощ (Imam nuzda ot pomošt) – Potrzebuję pomocy
  • Моля (Molja) – Proszę
  • Извинете (Izvinete) – Przepraszam
  • Говорите ли английски? (Govorite li anglijski?) – Czy mówisz po angielsku?
  • Говорите ли полски? (Govorite li polski?) – Czy mówisz po polsku?
  • Как си? (Kak si?) – Co tam? / Jak się masz?
  • Как се казваш? (Kak se kazvaš?) – Jak się nazywasz?
  • На колко години си? (Na kolko godini si?) – Ile masz lat?
  • Откъде си? (Otkăde si?) – Skąd jesteś?
  • Къде е тоалетната? (Kăde e toaletnata?) – Gdzie jest toaleta?
  • Колко струва? (Kolko struva?) – Ile to kosztuje?
  • Мога ли да получа сметката? (Moga li da poluča smetkata?) – Czy mogę prosić o rachunek?

Język turecki w Bułgarii

W Bułgarii około 700 tysięcy osób posługuje się językiem tureckim, co stanowi 9% populacji. Turecka mniejszość jest największą etniczną mniejszością w kraju i jej członkowie są potomkami ludności przybyłej z osmańskimi podbojami w XIV i XV wieku.

Język romski w Bułgarii

Romowie stanowią drugą co do liczby populacji mniejszość etniczną w Bułgarii. Ich język romski używany jest przez około 69 tysięcy osób. Romowie przybyli do Bułgarii z Indii pod koniec XIII wieku lub w wyniku osmańskiego podboju Bałkanów w XIV-XV wieku.

Inne języki w Bułgarii

Oprócz bułgarskiego, tureckiego i romskiego, w Bułgarii używane są także inne języki, takie jak rosyjski, ormiański, rumuński i grecki. Szacuje się, że około 1,74 miliona Bułgarów włada angielskim, a język niemiecki jest również popularny.

Co robić w Bułgarii?

Bułgaria oferuje wiele atrakcji turystycznych, które warto odwiedzić:

  • Warna – miasto nad Morzem Czarnym z pięknymi plażami, oceanarium i delfinarium.
  • Wielki Meczet w Szumen – przykład osmańskiej architektury.
  • Park Narodowy Pirynu – obszar górski z różnorodną fauną i florą.
  • Rylskie jeziora – siedem jezior polodowcowych w górach Riły.
  • Sofijska Katedra Aleksandra Newskiego – jedna z największych katedr prawosławnych na świecie.
  • Płowdiw – druga co do wielkości metropolia Bułgarii z zabytkami rzymskimi i bizantyjskimi.
  • Rylski Monastyr – największy klasztor bułgarski, położony w górach Riły.

Bułgaria to fascynujące miejsce, gdzie można odkrywać bogactwo kultury, historii i różnorodności językowej. Przygotuj się na podróż i ciesz się pięknem tego bałkańskiego kraju!